Het realiseren van de doelstellingen uit het Klimaatakkoord van Parijs, het Energieakkoord en de Energieagenda is een enorme opgave. Woningen moeten in 2050 hun eigen duurzame energie opwekken en gaan dus van het gas af. Dit betekent dat er in de komende 32 jaar ruim 7 miljoen woningen moeten worden gerenoveerd naar Nul op de Meter (NOM). Dat deze transitie een grote impact gaat hebben op de betrokken marktpartijen is evident.
Binnen kennisplatform Stroomversnelling hebben circa 80 koplopers, waaronder woningcorporaties, bouwbedrijven, toeleveranciers, netwerkbedrijven, financiers en gemeenten zich verenigd om Nul op de Meter renovaties op gang te brengen en deze haalbaar en betaalbaar te maken voor een breed publiek. Sinds de oprichting in 2015 is er veel bereikt. Dankzij de inzet van de leden zijn er integrale bouwoplossingen voor Nul op de Meter op de markt, ligt er een standaard voor kwaliteit en is de businesscase voor woningcorporaties voor een belangrijk deel van hun bezit haalbaar. Elke dag worden er in Nederland nieuwe woningen gebouwd en gerenoveerd volgens het Nul op de Meter principe. Er is echter nog veel nodig om de benodigde opschaling te bewerkstelligen. De invoering van de nieuwe Omgevingswet biedt nieuwe kansen om de energietransitie van steden, dorpen en wijken een boost te geven maar vraagt tegelijkertijd nieuwe competenties van ambtenaren en functionarissen van de betrokken marktpartijen. Opleiding en training, alsmede het borgen van kennis en competenties binnen de verschillende organisaties, zijn volgens Stroomversnelling voorzitter Leen van Dijke dan ook speerpunten voor de komende jaren.
“De verduurzaming van de bestaande woningvoorraad is een complexe opgave die integraal moet worden aangepakt”, aldus Van Dijke. “De komende 4 jaar zijn cruciaal in de transitie naar een energieneutrale gebouwde omgeving. In deze kabinetsperiode wordt toegewerkt naar renovatie van 50.000 bestaande woningen per jaar, daarna moeten het er jaarlijks 200.000 worden om de doelstelling te halen. Kortom: corporaties, bouwbedrijven, toeleveranciers, netbeheerders en gemeenten staan voor een enorme uitdaging. Stroomversnelling is een breed netwerk van partijen die hun schouders onder de transitie willen zetten door samen te werken aan NOM projecten en de noodzakelijke conditionering en innovatie. Samen werken we aan randvoorwaarden zoals voldoende investeringsruimte, een goed en betaalbaar NOM-product en het NOM Keur, een keurmerk dat waarborgt dat Nul op de Meter ook echt Nul op de Meter is. Als vereniging kunnen we issues steviger op de politieke en maatschappelijke agenda zetten. Zo hebben we de afgelopen jaren al veel successen geboekt”.
Bepalend voor het succes van de NOM-businesscase was de wettelijk geregelde energieprestatievergoeding (EPV). Deze wet, in gang gezet door Stroomversnelling, heeft ervoor gezorgd dat huurwoningen woonlastenneutraal kunnen worden gerenoveerd door de oude energierekening in te zetten als “betaalmiddel” voor de renovatie. Hierdoor blijven de woonlasten van de bewoners gelijk maar krijgen ze een mooier, comfortabeler en gezonder huis. Ook voor de particuliere markt wordt hard gewerkt aan oplossingen om woonlastenneutraal te kunnen verbouwen naar Nul op de Meter .
Van Dijke; “Stroomversnelling streeft naar gebouwgebonden financieringen voor particulieren. Deze financieringsmogelijkheden zijn van groot belang want anders wordt het moeilijk om hele wijken van het gas af te krijgen. Maar dit is slechts één van de vele uitdagingen die nog voor ons liggen. We zijn op de goede weg in een dynamisch proces met tal van experimenten, green deals en allianties om deze transitie te verkennen. Het is een maatschappelijke uitdaging die ons allemaal aangaat. Van huiseigenaar, huurder en woningcorporatie tot netbeheerder en gemeente. De gemeente is vaak de aangewezen partij om al deze partijen aan tafel te krijgen. In veel wijken is het aardgasnetwerk binnen afzienbare tijd aan vervanging toe. Het is van groot belang dat de gemeente vroegtijdig met de netbeheerder om tafel gaat om te bepalen wanneer in welke wijken, met het oog op de vraag hoe lang een gasnetwerk nog in stand gehouden kan of moet worden, het gasnet er uit gaat.. Door dat vast te leggen in de Omgevingsvisie en -plan wordt een duidelijke stip aan de horizon gezet en weten alle betrokkenen waar ze aan toe zijn. Samen moet dan de route naar een aardgasloze wijk uitgezet worden.
Van Dijke ziet veel ambitie bij gemeentes, corporaties en bouwers. “Het enthousiasme is er. Het wordt nu echter tijd om ambities om te zetten in actie. Niet blijven vergaderen maar nu handelen en zorgen dat de competenties binnen de organisatie up-to-date zijn. Een deel van de betrokken marktpartijen is nog “bewust onbekwaam” en daar moet verandering in komen. De trein is aan het rijden en het is nu zaak om er tijdig op te springen voordat en de inhaalslag niet meer anders dan met hoge kosten te maken is. Het werken aan de gevraagde competenties en het borgen van kennis en competenties binnen de organisatie moet hoog op de agenda komen te staan. Via de kennishub Energielinq.nl delen we kennis op diverse vlakken met corporaties, aanbieders, gemeenten en netbeheerders. Aangezien wij geen opleidingsinstituut zijn, en ook niet willen zijn, wordt de daar aanwezige kennis en ervaring ook gedeeld met BOB Opleiding, Training en Advies omdat wij vinden dat NOM in breed verband in de bouwopleidingen en trainingen verwerkt moet worden”.
Hans van der Wijk, Manager Opleiding en Training bij BOB is content met de samenwerking. “Wij zien de urgentie. De energietransitie en NOM raken een breed palet van ons opleidingsaanbod en worden dan ook een integraal onderdeel van alle vernieuwde bouwopleidingen van BOB, KOB en OCBI. In samenwerking met Stroomversnelling ontwikkelen wij up-to-date trainingen en maatwerk in-company trajecten voor gemeenten, corporaties en bouwbedrijven. Zo is onze cursus Verduurzaming Bestaande Woningbouw ontwikkeld door oa. Maurice Coen en Niels Sijpheer, nul-op-de-metercoaches bij Stroomversnelling. Ook werken wij samen met Doris de Bruin en Sean Vos, ook beide verbonden aan de Stroomversnelling, voor de workshop Nul op de Meter.”
Anouk Dumans – de Hoog, Accountmanager bij BOB heeft grote plannen. “Achter de schermen werken wij hard aan het integreren van de kennis die opgedaan wordt bij Stroomversnelling in de reguliere opleidingen. Zo zijn de opleidingen voor Technisch Beheer en Onderhoud en Ambtenaar Bouw en Woningtoezicht (ABW) als eerste aan de beurt voor de inhoudelijke aanpassingen. Maar ook in de bouwopleidingen zoals projectleider, uitvoerder of werkvoorbereider neemt duurzaamheid een steeds belangrijker plaats in. De opschaling van kennis is nodig en via de reguliere opleidingsprogamma’s kunnen wij dat bereiken. Door samen te werken met partijen zoals Stroomversnelling kunnen wij de beoogde opschaling verder faciliteren.
Als aanbieder van bouw- en bouwgerelateerde opleidingen willen wij een voortrekkersrol spelen door up-to-date kennis aan te bieden omtrent de energietransitie en NOM. BOB en KOB zijn opleidingsinstituten die door de sector zijn opgericht. Voor de bouwsector is het een grote kans om met deze kennis aan de slag te gaan. Ook het ondersteunen van gemeente ambtenaren en corporaties past helemaal binnen ons werkgebied. Het onderwerp leent zich ook uitstekend voor in-company maatwerk trajecten waarbij teams, afdelingen of stuurgroepen in korte tijd getraind kunnen worden met de accenten op hun discipline of rol in de keten”.